【正交化施密特公式例题】在向量空间中,正交化是一个非常重要的操作,尤其在处理线性代数问题时,常常需要用到正交基的构造。而施密特正交化方法(Gram-Schmidt Process)正是实现这一目标的经典算法之一。本文将通过一个具体的例题,详细讲解如何使用施密特正交化公式对一组向量进行正交化处理。
一、施密特正交化的基本原理
施密特正交化是一种将一组线性无关的向量转化为正交向量组的方法。其核心思想是利用已有的正交向量逐步去除当前向量在已有正交方向上的投影,从而得到新的正交向量。
设原向量组为 $ \{ \mathbf{v}_1, \mathbf{v}_2, \dots, \mathbf{v}_n \} $,经过施密特正交化后,得到一组正交向量 $ \{ \mathbf{u}_1, \mathbf{u}_2, \dots, \mathbf{u}_n \} $,其中:
$$
\begin{aligned}
\mathbf{u}_1 &= \mathbf{v}_1 \\
\mathbf{u}_2 &= \mathbf{v}_2 - \text{proj}_{\mathbf{u}_1}(\mathbf{v}_2) \\
\mathbf{u}_3 &= \mathbf{v}_3 - \text{proj}_{\mathbf{u}_1}(\mathbf{v}_3) - \text{proj}_{\mathbf{u}_2}(\mathbf{v}_3) \\
&\vdots \\
\mathbf{u}_k &= \mathbf{v}_k - \sum_{i=1}^{k-1} \text{proj}_{\mathbf{u}_i}(\mathbf{v}_k)
\end{aligned}
$$
其中,投影公式为:
$$
\text{proj}_{\mathbf{u}}(\mathbf{v}) = \frac{\mathbf{v} \cdot \mathbf{u}}{\mathbf{u} \cdot \mathbf{u}} \mathbf{u}
$$
二、例题解析
题目:
给定向量组 $ \mathbf{v}_1 = (1, 1, 0) $,$ \mathbf{v}_2 = (1, 0, 1) $,$ \mathbf{v}_3 = (0, 1, 1) $,使用施密特正交化方法将其转化为一组正交向量。
第一步:设定初始向量
令:
$$
\mathbf{u}_1 = \mathbf{v}_1 = (1, 1, 0)
$$
第二步:计算 $ \mathbf{u}_2 $
$$
\mathbf{u}_2 = \mathbf{v}_2 - \text{proj}_{\mathbf{u}_1}(\mathbf{v}_2)
$$
先计算投影部分:
$$
\text{proj}_{\mathbf{u}_1}(\mathbf{v}_2) = \frac{(1, 0, 1) \cdot (1, 1, 0)}{(1, 1, 0) \cdot (1, 1, 0)} (1, 1, 0)
$$
点积计算:
$$
(1, 0, 1) \cdot (1, 1, 0) = 1 \times 1 + 0 \times 1 + 1 \times 0 = 1
$$
模长平方:
$$
(1, 1, 0) \cdot (1, 1, 0) = 1^2 + 1^2 + 0^2 = 2
$$
所以:
$$
\text{proj}_{\mathbf{u}_1}(\mathbf{v}_2) = \frac{1}{2}(1, 1, 0) = \left( \frac{1}{2}, \frac{1}{2}, 0 \right)
$$
因此:
$$
\mathbf{u}_2 = (1, 0, 1) - \left( \frac{1}{2}, \frac{1}{2}, 0 \right) = \left( \frac{1}{2}, -\frac{1}{2}, 1 \right)
$$
第三步:计算 $ \mathbf{u}_3 $
$$
\mathbf{u}_3 = \mathbf{v}_3 - \text{proj}_{\mathbf{u}_1}(\mathbf{v}_3) - \text{proj}_{\mathbf{u}_2}(\mathbf{v}_3)
$$
首先计算 $ \text{proj}_{\mathbf{u}_1}(\mathbf{v}_3) $:
$$
\text{proj}_{\mathbf{u}_1}(\mathbf{v}_3) = \frac{(0, 1, 1) \cdot (1, 1, 0)}{(1, 1, 0) \cdot (1, 1, 0)} (1, 1, 0)
$$
点积:
$$
(0, 1, 1) \cdot (1, 1, 0) = 0 \times 1 + 1 \times 1 + 1 \times 0 = 1
$$
模长平方仍为 2,所以:
$$
\text{proj}_{\mathbf{u}_1}(\mathbf{v}_3) = \frac{1}{2}(1, 1, 0) = \left( \frac{1}{2}, \frac{1}{2}, 0 \right)
$$
再计算 $ \text{proj}_{\mathbf{u}_2}(\mathbf{v}_3) $:
$$
\text{proj}_{\mathbf{u}_2}(\mathbf{v}_3) = \frac{(0, 1, 1) \cdot \left( \frac{1}{2}, -\frac{1}{2}, 1 \right)}{\left( \frac{1}{2}, -\frac{1}{2}, 1 \right) \cdot \left( \frac{1}{2}, -\frac{1}{2}, 1 \right)} \cdot \left( \frac{1}{2}, -\frac{1}{2}, 1 \right)
$$
点积分子:
$$
(0, 1, 1) \cdot \left( \frac{1}{2}, -\frac{1}{2}, 1 \right) = 0 \times \frac{1}{2} + 1 \times (-\frac{1}{2}) + 1 \times 1 = \frac{1}{2}
$$
分母:
$$
\left( \frac{1}{2}, -\frac{1}{2}, 1 \right) \cdot \left( \frac{1}{2}, -\frac{1}{2}, 1 \right) = \frac{1}{4} + \frac{1}{4} + 1 = \frac{3}{2}
$$
所以:
$$
\text{proj}_{\mathbf{u}_2}(\mathbf{v}_3) = \frac{\frac{1}{2}}{\frac{3}{2}} \cdot \left( \frac{1}{2}, -\frac{1}{2}, 1 \right) = \frac{1}{3} \cdot \left( \frac{1}{2}, -\frac{1}{2}, 1 \right) = \left( \frac{1}{6}, -\frac{1}{6}, \frac{1}{3} \right)
$$
最后:
$$
\mathbf{u}_3 = (0, 1, 1) - \left( \frac{1}{2}, \frac{1}{2}, 0 \right) - \left( \frac{1}{6}, -\frac{1}{6}, \frac{1}{3} \right)
$$
逐项相减:
$$
x: 0 - \frac{1}{2} - \frac{1}{6} = -\frac{2}{3} \\
y: 1 - \frac{1}{2} + \frac{1}{6} = \frac{2}{3} \\
z: 1 - 0 - \frac{1}{3} = \frac{2}{3}
$$
所以:
$$
\mathbf{u}_3 = \left( -\frac{2}{3}, \frac{2}{3}, \frac{2}{3} \right)
$$
三、最终结果
经过施密特正交化后,得到的一组正交向量为:
$$
\mathbf{u}_1 = (1, 1, 0), \quad \mathbf{u}_2 = \left( \frac{1}{2}, -\frac{1}{2}, 1 \right), \quad \mathbf{u}_3 = \left( -\frac{2}{3}, \frac{2}{3}, \frac{2}{3} \right)
$$
这些向量两两之间点积为零,满足正交条件。
四、总结
通过本例题可以看出,施密特正交化方法是一个系统且实用的工具,能够将任意一组线性无关的向量转换为正交向量组。这在后续的特征值分析、矩阵分解、最小二乘法等问题中具有广泛应用价值。掌握这一方法对于深入理解线性代数具有重要意义。